احیای برجام ریزش سنگین دلار را به همراه خواهد داشت

تاریخ تحریر 23 فروردین 1401

بدون شک طی روزهای اخیر، مذاکرات وین بین ایران و غرب، در راس اخبار قرار گرفته است. در حالی 3 هفته از سال 1401 گذشته و تقریبا دلار در یک محدوده نوسان آرامی داشته است، کارشناسان پیش‌بینی‌های جالبی از نرخ دلار در سال‌ جاری ارائه داده‌اند. گرچه بنا به اظهارات آنها نرخ دلار به توافق یا عدم توافق وین ارتباط دارد اما به‌هرحال نباید تاثیر سیاست‌های اقتصادی و بودجه‌ای دولت را کم اهمیت شمرد.
 

نرخ واقعی دلار چقدر است؟
اصغر سمیعی، رئیس اسبق کانون صرافان اعلام کرد: ما در ذهن تصمیم‌گیران اقتصاد کشور، که یا تحت‌تاثیر بازی‌ها و جوسازی‌ها، یا بنا به مصالحی، قیمت را به صورت دستوری به بازار تحمیل می‌کنند نیستیم. ولی اگر اساس را علم اقتصاد و نرخ‌های موجود درباره تورم و بهره و بیکاری در کشور و تفاوت آن با کشورهای حوزه دلار در نظر بگیریم، می‌توانیم نرخ دلار برای سال جدید را حدود 35 هزار تومان برآورد کنیم.
طبیعتا به دلیل تغییر نقدینگی و تورم، سطوح تعادلی قیمت در بازار در سال 1401 متغیر است اما در شرایط فعلی می‌توان محدوده 26 تا 28 هزار تومان را سطح تعادلی دلار دانست.
در حال حاضر قیمت دلار در بازار آزاد در همین حوالی نوسان دارد. مطابق چارت زیر، قیمت بعد از شکست سقف کانال نزولی به سمت محدوده 28000 تا 28500 که ناحیه مقاومتی بسیار مهمی است، در حال حرکت است.

قیمت دلارِ 1401 در صورت عدم توافق
طبق بررسی گذشته اقتصاد ایران، قیمت دلار در سال‌هایی که دسترسی دولت به درآمدهای ارزی محدود شده بود، به بالاتر از قیمت‌های تعادلی آن جهش پیدا کرده است. بنابراین، در صورت عدم احیای برجام، قیمت‌های بازاری دلار فراتر از 30 هزار تومان خواهد رفت و حتی ورود آن به کانال 40 هزار تومان نیز دور از ذهن نخواهد بود.
سعید لیلاز، تحلیلگر اقتصادی، با اشاره به این پیش‌بینی‌ درباره نرخ دلار که برخی معتقدند، گفت: من این تحلیل‌ها را نمی‌پذیرم. نکته مهم این است که در بهمن 1400،  بازرگانی خارجی غیرنفتی ایران حدود 10 میلیارد دلار بوده است. در اسفند ماه ایران به اندازه کل سال 1399 یا حتی بیشتر دریافت ارزی حاصل از صادرات نفت‌خام داشته است. نظام تحریم‌ها به خاطر تحولات اقتصادی از هم پاشیده است. آمریکایی‌ها در حال مذاکره با ونزوئلا برای برداشتن تحریم نفتی هستند. این دلایل بیانگر عدم نگرانی درباره فروپاشی اقتصاد ایران در صورت عدم توافق است.

احیای برجام ریزش سنگین دلار را به همراه خواهد داشت
طبق پیش‌بینی ها به دلیل افزایش قیمت جهانی نفت تحت تاثیر جنگ روسیه و اوکراین ، درآمدهای ارزی دولت در سال 1401 چندین برابر افزایش خواهد یافت. در صورت احیای برجام، به یک‌باره حجم زیادی از دلارهای نفتی وارد چرخه اقتصاد ایران خواهد شد که موجب کاهش قیمت دلار می‌شود. اگرچه دولت نرخ تسعیر ارز در بودجه 1401 را معادل 23 هزار تومان درج کرده و بسیاری نیز از آن به عنوان کف قیمت دلار در 1401 یاد می‌کنند، اما در صورتی که تمامی ارزهای بلوکه شده ایران به یک‌باره آزاد گردد و دسترسی ایران به درآمدهای دلاری ناشی از فروش نفت امکان‌پذیر شود، آن‌گاه کاهش قیمت دلار به پایین‌تر از 23 هزار تومان نیز ممکن خواهد بود. هرچند این اتفاق به زیان بخش صادارت است.

بهای ارز روند رو به رشدی دارد
در نهایت با توجه به حجم نقدینگی و تورم بالا، بهای ارز در میان‌مدت و بلندمدت افزایشی است. اما احیای برجام سبب می‌شود دلار از کانال 20 هزار تومان خارج نشده و در محدوده قیمتی 24 تا 28 هزار تومان باقی بماند. بهترین حالت وجود ثبات نسبی در بازار ارز است که شرایط لازم برای تحقق آن وجود دارد. دولت در کوتاه‌مدت و برای بازه یک تا دو ساله می‌تواند قیمت ارز را تا حدودی کنترل کند. حال باید دید نتیجه تحولات اقتصاد کلان به کدام سو می‌رود و چه تاثیری بر قیمت‌ها خواهد گذاشت.


منابع

تجارت‌نیوز
خبرآنلاین